Limburg is in vrijwel alle periodes van de ons bekende prehistorie en historie een aantrekkelijk woongebied voor mensen geweest. Veel rivier- en beekdalen, hoger gelegen terrassen (dicht begroeid en vol wild) en een vruchtbare bodem waren woonomstandigheden die er voor gezorgd hebben dat, als het klimaat dat maar enigszins toeliet, mensen in Limburg verbleven. Zo ook in Susteren dat alle kenmerken van het boven geschetste landschapstype in zich verenigd. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vrijwel overal getuigenissen uit deze perioden als oppervlaktevondsten zijn aan te treffen. Soms is er zelfs sprake van een grote(re) concentratie in welk geval men spreekt van een vindplaats of site.


Door vondstmeldingen en opgravingen zijn diverse locaties bekend waar overblijfselen uit de prehistorie zijn aangetroffen. Over het algemeen zijn dit meldingen uit de jonge steentijd, bronstijd en (als start van de historie en ter afsluiting van de prehistorie) de Romeinse tijd. Minder frequent zijn meldingen van oude- en midden steentijd. Ook van de ijzertijd was tot voor kort in en over Susteren weinig bekend. Recentelijk is daar verandering in gekomen door het onderzoek in de nieuwe woonwijk “In de Mehre”, waarbij bewoning in de ijzertijd overtuigend werd aangetoond.


Ook op Dieterense landerijen zijn overblijfselen uit dit verre verleden aangetroffen. Het betreft vuurstenen artefacten (gebruiksvoorwerpen) en aardewerk scherven. Deze zijn door deskundigen gedetermineerd en blijken grotendeels uit midden- en jonge steentijd te stammen. Van de midden steentijd getuigen typische producten als microlieten, afslagbijlen (of Tranchet Bijltjes; zie onderstaande foto)
rugmesjes (foto 2, nrīs 3 en 4) en uit klingslagen vervaardigde spitsen (foto 2, nr. 1).

Ook de aanwezigheid van Wommersom kwartsiet (een fijn kristallijne steensoort uit Belgie, foto 2. nrīs 1 en 2) en de daarvan gemaakte gereedschappen getuigd van de aanwezigheid van mensen zo’n 5 tot 6-duizend jaar voor het begin van onze jaartelling. Voor de aanwezigheid
van de vroegste boeren in Nederland (de Bandkeramiekers) zijn in Susteren geen aanwijzingen gevonden, althans voor wat betreft een vaste verblijfplaats. Wel zijn op diverse locaties de typerende spitsen (foto 3, nr 3) aangetroffen, die goed zijn te verklaren als
restanten van een vanuit Sittard/Geleen georganiseerde jachtpartij (dit waren de woonplaatsen van deze vroege boeren). Zo’n jachtverzetje zal voor de meeste boeren en hun zonen een welkome afwisseling zijn geweest van het ook destijds al inspannende en lokaal bedreven boerenwerk.

Wel is van een periode daarna het nodige aangetroffen. Er zijn diverse gidsartefacten van de Michelsbergcultuur gevonden. Meest kenmerkend zijn de restanten van de forse klingen (stenen messen) en bepaalde kenmerken aan het gevonden aardewerk. Vanaf die periode is zeker tot ver in de bronstijd in diverse perioden gebruik gemaakt van Dieterense akkers. Diverse latere type spitsen (foto 3, nrīs 1 en 2) en ook voor latere perioden kenmerkende gereedschappen getuigen daarvan. Fascinerend wat landbouwgrond ook aan kennis kan voortbrengen.


Vondsten zijn overigens bekend bij het ROB (de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek). Voor inhoud van tekst, foto’s alsmede een collectie van stenen gebruiksvoorwerpen kan ik u verwijzen naar de schrijver dezes dhr. A. Speelberg uit Melick